Biuletyn Informacji Publicznej
Starostwo Powiatowe w Kluczborku

Rady Powiatu w Kluczborku

z dnia 9 lutego 2006r.

na lata 2006-2010.

§1

§2

§3

Przewodniczący Rady

Maciej Mularczyk

Rady Powiatu w Kluczborku

z dnia 9 lutego 2006 roku

1. Wstęp.

2. Wprowadzenie i definicje.

3. Uzasadnienie programu.

4. Infrastruktura pomocy społecznej w powiecie kluczborskim na rzecz osób niepełnosprawnych

5. Cele operacyjne programu.

6. Sposób realizacji.

7. Projekty do realizacji:

1. Zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych osób niepełnosprawnych.

2. Zapobieganiu i przeciwdziałaniu marginalizacji osób niepełnosprawnych.

3. Poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych .

4. Tworzenia rynku pracy dla osób niepełnosprawnych.

5. Zapobieganiu pogłębianiu się niepełnosprawności .

6. Aktywnej likwidacji barier .

7. Ograniczeniu skutków niepełnosprawności.

8. Systematycznemu monitorowaniu potrzeb osób niepełnosprawnych .

9. Efektywnego wykorzystywania dostępnych funduszy .

10. Tworzenia warunków do rozwoju współpracy między organizacjami pozarządowymi i samorządowymi .

Jednocześnie opracowanie Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest wykonaniem delegacji zawartej w art. 35a ust.1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która została wprowadzona ustawą z dnia 17 grudnia 2001r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej, ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 154, poz. 1792).

Program skierowany jest do niepełnosprawnych mieszkańców powiatu kluczborskiego. Szacuje się, że problem ten dotyczy bezpośrednio ponad 7 500 tysiąca mieszkańców naszego regionu, a pośrednio jeszcze dodatkowo kilku tysięcy członków ich rodzin.

Definicja zawarta w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych mówi: "Niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę, oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi". Natomiast ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zawęża powyższą definicję określając: "Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeśli uzyskały orzeczenie."

Dla potrzeb Powiatowego Programu przyjmujemy obie podane definicje, stosując określenie z ustawy do realizacji zadań z niej wynikających.   Biorąc pod uwagę powyżej przytoczone definicje niepełnosprawność przedstawia się jako zjawisko niejednorodne, które obejmuje wiele ograniczeń funkcjonalnych, może być fizyczna, intelektualna lub polegać na dysfunkcji zmysłów; może wynikać z choroby somatycznej lub choroby umysłowej. Wymienione zaburzenia, sytuacje mogą mieć charakter stały lub przejściowy. Niepełnosprawność dotyczy osób w każdym wieku.

Wg przyczyny niepełnosprawności, osoby niepełnosprawne można podzielić na 7 grup:

1. osoby niewidome i słabo widzące,

2. osoby głuche i niedosłyszące,

3. osoby niepełnosprawne intelektualnie,

4. osoby chore psychicznie,

5. osoby niepełnosprawne ruchowo,

6. osoby starsze, niepełnosprawne  z ogólnego stanu zdrowia,

7. ze względu na poszczególne rodzaje schorzeń (np. układu krążenia, cukrzyca, hemofilia, choroby nowotworowe).

Tendencję wzrostową obserwujemy w wydawanych przez Powiatowy Zespół ds. . Orzekania o Niepełnosprawności orzeczeniach :

w roku 2001 wydanych zostało 462 orzeczenia o niepełnosprawności

w roku 2002 wydanych zostało 460 orzeczeń

w roku 2003 wydanych zostało 998 orzeczeń

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego , po przeprowadzeniu ostatniego spisu powszechnego w 2002r. wynika ,że wśród ponad 70 tysięcznej populacji mieszkańców naszego powiatu ( 70 474 ) – 7 542 to osoby niepełnosprawne. W liczbie tej jest 3 670 mężczyzn i 3 872 kobiety . Oznacza to ,że prawie 11% populacji dotkniętej jest różnego rodzaju dysfunkcjami fizycznymi lub psychicznymi.

Wśród 7 542 osób niepełnosprawnych :

• 473 to osoby w wieku przedprodukcyjnym – osoby w wieku od 0 do 17 lat

• 3 671 to osoby w wieku produkcyjnym , czyli mężczyźni w wieku od 18 do 64 lat i kobiety w wieku od 18 do 59 lat

• 3 398 to osoby w wieku poprodukcyjnym , czyli mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety 60 lat i więcej.

• Jednak osób aktywnych zawodowo jest tylko 1 032 , w tym

• osoby pracujące- 735

• osoby bezrobotne- 297

• 95 legitymowało się lekkim stopniem niepełnosprawności

• 21 umiarkowanym stopniem niepełnosprawności

• osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie odnotowano

• 5 to osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności

• 14 ze stopniem niepełnosprawności umiarkowanym

• 4 ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Sytuacja na kluczborskim rynku pracy jest bardzo trudna, osobom tym jest niezwykle trudno znaleźć zatrudnienie. Głównie osoby niepełnosprawne ,które nie kwalifikują się do podjęcia zatrudnienia w warunkach otwartego rynku pracy jednocześnie wymagają opieki medycznej i rehabilitacyjnej zatrudnione są w zakładach pracy chronionej. Na terenie powiatu kluczborskiego funkcjonują 3 zakłady pracy chronionej. Nie mniej jednak likwidacja ulg dla pracodawców , zmiany ustawowe w zakresie braku możliwości uzyskania zwrotu kosztów tworzenia stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych zniechęciła pracodawców do zatrudniania tych osób.

Od 2003 nie przystosowano ani jednego stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej , podczas gdy przed nowelizacją ustawy na przełomie lat 1999- 2002 utworzono 112 stanowisk dzięki czemu osoby niepełnosprawne uzyskały zatrudnienie.

Osoby niepełnosprawne , z różnych powodów nie osiągają wysokiego poziomu wykształcenia, w naszym powiecie wyższym wykształceniem legitymuje się 181 osób , policealnym – 133, średnim- 1 286 , średnim zawodowym 1 011 a ogólnokształcącym – 275. Zasadniczą szkołę zawodową ukończyło 1 623 osoby. Ponad połowa niepełnosprawnych posiada wykształcenie podstawowe: ukończone – 3 303 osoby i nieukończone -715 osób.

Marginalizacja i dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność obciążają również  ogromnymi kosztami państwo opiekuńcze.  

Uznano, że taka sytuacja nie może istnieć w dalszym ciągu. Nowe podejście zostało sformułowane w "Standardowych Zasadach Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych" - Uchwale z 3 grudnia 1993 roku Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Również Wspólnota Europejska na różnych swoich szczeblach wydawała Komunikaty i Uchwały zgodne ze Standardowymi Zasadami, w tym Raport pt. "Niewidzialni Obywatele" w grudniu 1995 roku, Uchwałę Rady i Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich z dnia 20 grudnia 1996 roku nt. "Równych szans dla osób niepełnosprawnych" i Komunikat Komisji z dnia 20 maja 2000 roku nt. "W kierunku Europy bez Barier dla Osób Niepełnosprawnych". 

Natomiast działania rządu i ustawodawstwa polskiego zgodne z wytycznymi zawartymi w Standardowych Zasadach to:

1. Rządowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych i Ich Integracji ze Społeczeństwem z 5 października 1993 roku,

2. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych - Uchwała Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997 roku,

3. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 z późniejszymi zmianami,

4. Konstytucja RP zawiera odpowiednie zapisy mające zapobiec praktykom dyskryminacyjnym wobec osób niepełnosprawnych,

5. w Kodeksie Pracy wprowadzono  zapis zabraniający dyskryminacji osób niepełnosprawnych w stosunku pracy.

Zmiany w postrzeganiu osób niepełnosprawnych to również ich reprezentacja , z jednej strony w postaci wielu fundacji stowarzyszeń , grup samopomocowych skupiających zarówno osoby niepełnosprawne jak działających na ich rzecz , a z drugiej strony podmioty publiczne: Ogólnopolski Sejmik Osób Niepełnosprawnych i Krajowa Rada Osób Niepełnosprawnych jak również Rzecznik Praw Obywatelskich, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dzięki odpowiednim ustawom oraz aktom wykonawczym do nich, osoby niepełnosprawne mogą korzystać z wielu ulg i uprawnień.

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych potwierdziła fundamentalne prawa osób niepełnosprawnych do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia. Zakazuje również dyskryminacji tych osób. Jednocześnie Sejm RP wezwał Rząd RP i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw. Karta powinna, zatem stanowić wytyczne dla polityki władz rządowych i samorządowych w dziedzinie rozwiązań dotyczących osób niepełnosprawnych.

• w Kluczborku dla osób przewlekle somatycznie chorych , który wraz z filią (dla osób upośledzonych fizyczne) zabezpiecza miejsca pobytu dla 140 pensjonariuszy oraz

• w Gierałcicach dla upośledzonych intelektualnie 70 dorosłych.

W powiecie funkcjonuje Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Kluczborku dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, które z powodu niepełnosprawności nie mogą uczęszczać do szkoły w miejscu zamieszkania.

W skład ośrodka wchodzą następujące jednostki: zespół szkół (Szkoła Podstawowa Nr 6, Gimnazjum, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Szkoła Przysposabiająca do Pracy) oraz internat.

Ośrodek organizuje wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole – na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej o potrzebie wczesnego wspomagania.

Ze środków PFRON finansowana jest działalność Warsztatu Terapii Zajęciowej w Kluczborku , w którym ważnych umiejętności życiowych uczy się 25 wychowanków. Powiatowy Urząd Pracy ramach wykonywanych zadań ustawowych prowadzi działania na rzecz osób niepełnosprawnych .

Opiekę medyczną i rehabilitacyjną sprawuje Zespół Opieki Zdrowotnej wraz z przychodniami specjalistycznymi oraz PCZ w Kluczborku a także Zakład Opiekuńczo – Leczniczy w Wołczynie jako instytucja opieki długoterminowej.

Na terenie Gminy Kluczbork dzieci i młodzież niepełnosprawna może uczęszczać do Publicznego Przedszkola Nr2 , Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5 i Publiczne Gimnazjum z oddziałami integracyjnymi .W przypadku dzieci i młodzieży , która nie może korzystać ze stacjonarnej formy edukacji szkolnej prowadzone jest nauczanie indywidualne na podstawie orzeczeń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej .

W Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej obejmującej działaniem wszystkie gminy powiatu funkcjonuje zespół orzekający , który wydaje :

• orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ,

• orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania

• opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka .

W ramach potrzeb prowadzona jest terapia indywidualna dzieci upośledzonych umysłowo.

Obecnie na terenie Powiatu Kluczborskiego oprócz instytucji samorządowych można zauważyć dużą aktywność organizacji pozarządowych , które realizując swoje cele statutowe , angażują się w spontaniczną pomoc osobom niepełnosprawnym .Z organizacjami tymi ściśle współpracuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i należą do nich :

• Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób Zaburzeniami Psychicznymi “Nadzieja “

• Kluczborskie Towarzystwo Pomocy Sprawnym Inaczej

• Świetlica terapeutyczno – Wychowawcza “Parasol” wraz z filią

• Caritas Diecezji Kluczbork

• Polski Czerwony Krzyż

• “ Samarytanin”

• Związek Emerytów , Rencistów i Inwalidów

• Związek Głuchych

• Związek Niewidomych

• Związek Kombatantów

Prężnie działające organizacje pozarządowe są oparciem dla niepełnosprawnych i spełniają szereg ról, w tym:

1. określają potrzeby i priorytety dotyczące życia osób niepełnosprawnych,

2. przyczyniają się do podnoszenia świadomości społeczeństwa i propagowania zmian,

3. stwarzają możliwości rozwijania umiejętności w różnych dziedzinach oraz zapewnienia swoim członkom wzajemnego wsparcia i wymianę informacji,

4. reprezentują środowiska osób niepełnosprawnych,

5. prowadzą działania w zakresie rehabilitacji społecznej, zawodowej i leczniczej na rzecz swoich członków,

Organizacje pozarządowe są w głównej mierze inicjatorami takich działań jak powiatowe festyny integracyjne, Powiatowe Dni Osób Niepełnosprawnych , które zrzeszają nie tylko osoby niepełnosprawne, w imprezach tych uczestniczą przedstawiciele władz samorządu gminnego i powiatowego, młodzież z kluczborskich szkół i przedszkoli integracyjnych , organizacje pozarządowe oraz mieszkańcy powiatu. Spotkania takie są również okazją do wymiany informacji na temat różnych form pomocy dostępnych w naszym powiecie.

Celem programu jest zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i gospodarczym powiatu kluczborskiego poprzez wyrównywanie ich szans w korzystaniu z praw i obowiązków, jakie przysługują pozostałym obywatelom. Cel ten będzie osiągnięty poprzez realizację następujących celów operacyjnych:

1. Kształtowanie i rozwijanie świadomości społecznej w zakresie dostrzegania i rozumienia problemów osób niepełnosprawnych.

2. Inicjowanie i popieranie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności poprzez likwidację barier utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie.

3. Zapewnienie dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym.

4. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym pełnego dostępu do rehabilitacji społecznej kultury, sportu, rekreacji i turystyki.

5. Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

6. Zapewnienie konsultacji społecznej wszystkich działań dotyczących  osób niepełnosprawnych w fazie ich planowania, wdrażania oraz ewaluacji z samorządną reprezentacją środowiska.

Program zakłada współpracę wielu instytucji i organizacji w tym również pozarządowych działających na ternie powiatu na rzecz osób niepełnosprawnych .

W celu skutecznej realizacji programu w I kwartale 2006 r. PCPR przeprowadzi badanie ankietowe w celu zdiagnozowania sytuacji osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu kluczborskiego z uwzględnieniem; przedziału wiekowego i stopnia niepełnosprawności, doświadczanych barier, przynależności do organizacji pozarządowych oraz potrzeb i oczekiwań .

Możliwości tkwiące w osobach niepełnosprawnych są ograniczane przez warunki, w jakich odbywa się ich społeczne funkcjonowanie, a poczucie zagrożenia bytu jest silniejsze niż w przeciętnych rodzinach. Wynika to nie tylko z generalnie niższego statusu materialnego, z występujących ograniczeń i utrudnień w społecznym funkcjonowaniu, ale także ze społecznego niezrozumienia ich potrzeb, a wręcz marginalizacji.

Niepełnosprawność narusza najcenniejsze wartości człowieka: zdrowie, sprawność fizyczną, zdolność do wypełniania podstawowych zadań społecznych i stanowi przeszkodę w realizacji własnych celów. Postrzegana jest jako stan niepożądany, niekorzystny fakt społeczny, często nieświadomie wywołujący niepokój, budzący obawę, że i nas może spotkać podobny los.

Brak kontaktów powoduje, że w ocenach kierujemy się silnie zakorzenionymi w świadomości stereotypami, mitami, niesprawdzonymi informacjami, na podstawie, których przeciętny Polak postrzega osoby niepełnosprawne przez pryzmat ograniczeń, niskich rent, miernych sukcesów życiowych i zawodowych, skali bezradności i koniecznej pomocy. Takie postrzeganie sytuuje te osoby w roli klientów różnych instytucji pomocowych i powoduje ich marginalizację.

Ograniczenia sprawności kojarzone są jako odchylenia od normy, a kontakt z osobami niepełnosprawnymi budzi poczucie bezradności i zakłopotania. Społeczne oczekiwanie idzie w kierunku dokonywania zmian w samej osobie niepełnosprawnej poprzez leczenie, rehabilitację, przystosowanie.    

1. Poruszanie i przybliżanie problematyki osób niepełnosprawnych w środkach masowego przekazu, przełamywanie dotychczasowych uprzedzeń , tworzenie sprzyjającego klimatu do integracji ze społeczeństwem.

2. Zagwarantowanie warunków do udziału osób niepełnosprawnych w imprezach organizowanych przez Powiat i Miasto - informacja + promocja imprez w miejscach dostępnych dla osób niepełnosprawnych.

3. Opracowanie i prowadzenie strony internetowej dotyczącej problemów osób niepełnosprawnych w zakresie informacji, ulg, przepisów.

4. Wdrażanie w szkołach programów wychowawczych, mających na celu poznanie świata osób niepełnosprawnych, zmianę postaw, rozumienie i akceptację.

5. Prowadzenie działalności informacyjnej dotyczącej różnych form pomocy i wsparcia świadczonych przez urzędy , instytucje i organizacje dla osób niepełnosprawnych.

6. Tworzenie sieci klas integracyjnych w szkołach i przedszkolach , stosownie do potrzeb młodzieży niepełnosprawnej w powiecie.

Bariery architektoniczne, urbanistyczne, transportowe, w komunikowaniu się i techniczne są jednym z najistotniejszych ograniczeń utrudniających, a często wręcz uniemożliwiających osobom niepełnosprawnym korzystanie z przysługującego im prawa do pełnego życia i zaspokajania swoich potrzeb na równi z innymi.

Na dostosowanie mieszkań dla osób niepełnosprawnych składanych jest w PCPR rocznie około 15 wniosków osób dorosłych oraz 5-6 wniosków dla dzieci. Przedmiotem szczególnego zainteresowania jest adaptacja łazienek oraz umożliwienie samodzielnego wyjścia z domu (budowa podjazdu, montaż windy). Pomocą objęte są głównie osoby niepełnosprawne ruchowo. Szczególnego wsparcia wymagają rodziny z małym dzieckiem, nad którym wieloletnia opieka często skutkuje niepełnosprawnością opiekunów - zwłaszcza samotnych matek.

Bardzo ważnym do zrealizowania zadaniem jest likwidacja barier architektonicznych w budynkach użyteczności publicznej w tym w zakładach opieki zdrowotnej i placówkach edukacyjnych a także wyposażanie obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny oraz wszelkie działania zmierzające do pozyskiwania funduszy na ten cel.

1. Systematyczne dostosowywanie mieszkań, do potrzeb osób niepełnosprawnych -    likwidacja barier.

2. Likwidacja barier architektonicznych w ciągach komunikacyjnych ulic i chodników

• poprawę nawierzchni komunalnych ,

• obniżanie krawężników,

• oznakowanie przejść.

1. Likwidacja barier w zakładach opieki zdrowotnej i placówkach edukacyjnych w zakresie umożliwienia osobom niepełnosprawnym poruszania się i komunikowania.

2. Wydzielanie i oznakowywanie miejsc postoju dla uprawnionych osób niepełnosprawnych na parkingach i przed budynkami użyteczności publicznej

3. Diagnoza stanu przystosowania budynków użyteczności publicznej w powiecie kluczborskim na podstawie wybranych obiektów.

4. Udostępnianie obiektów użyteczności publicznej dla osób na wózkach inwalidzkich

• budowę podjazdów,

• montaż urządzeń dźwigowych,

• wyposażanie w transportery schodowe.

1. Tworzenie warunków społecznej komunikacji osób niepełnosprawnych.

Pomoc społeczna jest fragmentem polityki społecznej państwa, powołanym do udzielania pomocy osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i nie są w stanie jej pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Celem pomocy jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych w taki sposób, aby osoba lub rodzina żyła w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Osoby niepełnosprawne korzystają ze świadczeń pomocy społecznej na ogólnych zasadach, określonych w ustawie dla ogółu społeczeństwa.

Obok zabezpieczenia niezbędnych życiowych potrzeb osób niepełnosprawnych, konieczne jest również zorganizowanie takiej specyficznej pomocy, która umożliwi osobie niepełnosprawnej usamodzielnienie się i opuszczenie kręgu beneficjentów pomocy społecznej, pozwoli na prawdziwe ich upodmiotowienie. Rodzaj, formy i rozmiar tej pomocy powinny stymulować osobę niepełnosprawną do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów, przy wsparciu ze strony pracownika socjalnego, który ma bezpośredni kontakt z osobą niepełnosprawną.

Poszczególne zadania w zakresie nowych rozwiązań środowiskowego wsparcia osób niepełnosprawnych będą podejmowane i realizowane przy współudziale organizacji pozarządowych.

W celu zdiagnozowania środowiska i szczegółowego rozpoznania potrzeb osób niepełnosprawnych PCPR powinien rozszerzyć dotychczasową współpracę z miejscowymi organizacjami pozarządowymi, które znają potrzeby środowiska w tym zakresie.

Bardzo duże znaczenie w osiągnięciu pozytywnych rezultatów leczenia i usprawniania ma  poradnictwo medyczne, socjalne i pedagogiczne oraz terapia psychologiczna. W przypadku niepełnosprawnego lub zagrożonego niepełnosprawnością dziecka działania te powinny być skierowane do jego rodziców. Ważne jest też wsparcie przez grupę innych rodziców dzieci z taką samą niepełnosprawnością. Odpowiednie postawy rodzicielskie wobec niepełnosprawnego dziecka pozwolą nie tylko na osiągnięcie pozytywnych rezultatów wczesnego leczenia i usprawniania oraz rehabilitacji psycho-edukacyjnej, ale również pozwolą na jego możliwie pełen rozwój, a następnie uczestnictwo w życiu społecznym.

Można powiedzieć, ze odwrotną sytuację mamy u osoby dorosłej, która na skutek wypadku czy choroby staje się osobą niepełnosprawną. Obok ewentualnej potrzeby ratowania życia leczenie i rehabilitacja medyczna jest nieskuteczna bez wsparcia poradnictwem i ewentualną terapią. Jak wynika z praktyki, najlepsze rezultaty daje wsparcie udzielone przez inne osoby z taką samą niepełnosprawnością.

1. Pomoc w rozwiązywaniu problemów osób niepełnosprawnych i ich rodzin - informacja i poradnictwo prawne.

2. Tworzenie warunków pełnej dostępności do usług opiekuńczych i specjalistycznych.

3. Dostosowywanie pomieszczeń i wyposażanie zakładów opieki zdrowotnej do potrzeb osób niepełnosprawnych.

4. Podejmowanie działań na rzecz zwiększenia dostępu do lekarzy specjalistów rehabilitacji leczniczej poprzez zwiększenie ich liczby w placówkach służby zdrowia.

5. Wspieranie działań zmierzających do rozwoju i podnoszenia jakości usług rehabilitacyjnych w tym wyposażanie obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny.

6. Rozwój stacjonarnych form opieki długoterminowej , w tym opieki paliatywnej .

   1. Udzielanie pomocy w uzyskiwaniu środków finansowych na budowę , rozbudowę i modernizację obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

   2. Rozwój specjalistycznej opieki w zakresie wczesnego diagnozowania , leczenia i rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym .

Realizacja tego celu przebiegać będzie w dwóch zazębiających się płaszczyznach. Pierwsza z nich to prowadzenie rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych poprzez działalność kulturalną, sportową, rekreację i turystykę. Druga to pełnoprawny udział osób niepełnosprawnych w kulturze, sporcie, rekreacji i turystyce.

1. warsztatach terapii zajęciowej,

2. turnusach rehabilitacyjnych,

3. zespołach ćwiczeń fizycznych usprawniających psychoruchowo, rekreacyjnych i sportowych oraz innych zespołach aktywności społecznej, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych,

4. integracyjnych imprezach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych.

Wymienione formy zawierają w sobie działalność kulturalną, sportową, rekreacyjną i turystyczną, choć nie zawsze jest to działalność podstawowa. I tak warsztaty terapii zajęciowej, które realizują również zadania w zakresie  rehabilitacji zawodowej mają na celu ogólny rozwój i poprawę sprawności niezbędnych do prowadzenia przez osobę niepełnosprawną możliwie niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia przez zastosowanie różnych technik terapii zajęciowej. Natomiast turnusy rehabilitacyjne są formą aktywnej rehabilitacji, połączoną  z elementami wypoczynku, mająca na celu przede wszystkim ogólną poprawę sprawności, wyrobienie zaradności, pobudzenie i rozwijanie zainteresowań osób niepełnosprawnych. 

Jednocześnie jest to działalność prowadzona głównie, a właściwie wyłącznie w środowisku samych osób niepełnosprawnych. Uczestnictwo osoby niepełnosprawnej w tych formach aktywności ma pozwolić jej na powrót lub wejście w życie społeczne i zawodowe. Powrót dotyczy tych osób niepełnosprawnych, które wcześniej jako najczęściej w pełni sprawne uczestniczyły w życiu społecznym i zawodowym. Natomiast wejście dotyczy tych osób, które najczęściej stały się niepełnosprawne do 16 roku życia.

Następnym elementem wsparcia wczesnego procesu leczenia i rehabilitacji jest szybkie i adekwatne zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny. Wszystkie osoby niepełnosprawne, które potrzebują tych przedmiotów i urządzeń, powinny mieć do nich swobodny dostęp, niezależnie od swojej sytuacji finansowej. Obecnie omówione powyżej działania realizowane są w powiecie kluczborskim jak i w całym kraju  głównie w oparciu o ośrodki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych / PFRON/ poprzez organizacje pozarządowe, zakłady pracy chronionej oraz przez takie instytucje jak specjalne placówki oświatowe i opiekuńcze.

1. Udzielanie pomocy finansowej osobom niepełnosprawnym na wyjazd i uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych,

2. Finansowanie działalności warsztatów terapii zajęciowej dla potrzebujących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz rozszerzenie WTZ o dodatkowe pracownie .

3. Utworzenie Zakładu Aktywizacji zawodowej dla niepełnosprawnych mieszkańców Powiatu Kluczborskiego.

4. Dofinansowanie zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze niezbędne do ich funkcjonowania.

5. Wspieranie organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką osób niepełnosprawnych w ich działaniach w zakresie rehabilitacji społecznej na rzecz tych osób .

   1. Wspieranie leczenia i rehabilitacji szerokim poradnictwem i wsparciem pracowników socjalnych oraz samych osób niepełnosprawnych i członków ich rodzin.

   2. Udzielanie informacji i pomocy w uzyskaniu przez osoby niepełnosprawne sprzętów niezbędnych do życia i samodzielnego funkcjonowania / elektryczne wózki, specjalistyczny sprzęt komputerowy, oprzyrządowanie samochodów osobowych itp../

Każda osoba może w kulturze i sporcie uczestniczyć zarówno jako widz i jako twórca. Można być aktorem w teatrze i/lub być w tym teatrze widzem, można być kibicem piłkarskim i/lub zawodnikiem. Natomiast w turystyce i rekreacji w większości jesteśmy uczestnikami.

W ogólnospołecznym życiu kulturalnym i sportowym powiatu kluczborskiego w małym procencie uczestniczą osoby niepełnosprawne. Wynika to głównie z istniejących barier architektonicznych, transportowych, w komunikowaniu się oraz mentalnych tkwiących w samych osobach niepełnosprawnych i ich najbliższym otoczeniu oraz barier mentalnych tkwiących w tzw. osobach sprawnych. Zaczyna się to zmieniać poprzez organizowane powiatowe imprezy integracyjne jednak w dalszym ciągu widoczny jest brak pomostu pomiędzy dość szeroko prowadzoną działalnością kulturalną, sportową, rekreacyjną i turystyką w środowisku osób niepełnosprawnych, a działalnością ogólnospołeczną.

Aby zapewnić osobom niepełnosprawnym pełny dostęp do kultury, sportu, rekreacji i turystyki należy przyjąć następujące:

1. Udzielanie pomocy organizatorom zajęć sportowych , kulturalnych , rekreacyjnych , turystycznych dla osób niepełnosprawnych.

2. Wspieranie działań sprzyjających integracji społecznej osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem / spotkania , imprezy kulturalne itp./

3. Umożliwianie udziału osób niepełnosprawnych w imprezach masowych.

4. Promowanie sportu, rekreacji i turystyki wśród osób niepełnosprawnych.

5. Promowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Mistrzostwach Polski, Europy, Świata i Igrzyskach Paraolimpijskich.

Rehabilitacja zawodowa jest istotnym elementem rehabilitacji kompleksowej i polega na ułatwieniu osobie niepełnosprawnej udziału w życiu zawodowym poprzez uzyskanie i utrzymanie zatrudnienia a w konsekwencji awansu zawodowego poprzez udzielenie osobie niepełnosprawnej takich usług jak:

1. ocena zdolności do pracy w oparciu o odpowiednie badania lekarskie i psychologiczne,

2. poradnictwo zawodowe,

3. przygotowanie zawodowe,

4. dobór i wyposażenie odpowiedniego miejsca pracy a w konsekwencji zatrudnienie,

5. wspomaganie pozostawania w zatrudnieniu oraz dobór odpowiedniego sprzętu rehabilitacyjnego umożliwiającego bądź ułatwiającego wykonywanie pracy.

W konsekwencji prowadzi ona do integracji lub reintegracji społecznej. Rehabilitacja zawodowa powinna dotyczyć zarówno młodzieży uczącej się, zwłaszcza w szkołach zawodowych na różnych poziomach kształcenia, jak też osób w okresie aktywności zawodowej pozostających bez pracy lub funkcjonujących już w określonych środowiskach zawodowych. Należy tutaj postawić za cel przygotowanie do pracy oraz zapewnienie osobom niepełnosprawnym zatrudnienia zgodnego z ich możliwościami psychofizycznymi i posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Rehabilitację zawodową powinno realizować się w kilku etapach:

Etap I - poradnictwo zawodowe oparte na ocenie zawodowej zdolności do pracy osoby niepełnosprawnej oraz pomocy w podjęciu decyzji zawodowej. Służy to podjęciu konkretnej decyzji dotyczącej wyboru zawodu oraz wyborowi drogi prowadzącej do kariery zawodowej. Zasadnym jest rozpoczęcie tego procesu najpóźniej w ostatniej klasie gimnazjum. Uczniowie bowiem, poza otrzymaniem kompleksowej informacji o możliwościach dalszego kształcenia (w tym także placówkach edukacji specjalnej i placówkach realizujących programy kształcenia integracyjnego) powinni posiadać możliwość korzystania z usług doradczych w zakresie wyboru zawodu zgodnie z posiadanymi predyspozycjami i zainteresowaniami, jednakże zawsze zgodnie z możliwościami psychofizycznymi oraz wymogami rynku pracy.

Poradnictwo zawodowe to również działania realizowane na rzecz osób, które zakończyły systematyczne kształcenie zawodowe i pozostają w zatrudnieniu bądź okresowo nie mają pracy. Usługi doradcze dla tych osób są świadczone przez doradców zawodowych, głównie zatrudnionych w Powiatowych Urzędach Pracy. Bardzo istotnym jest umożliwienie tymże doradcom permanentnego podnoszenia kwalifikacji w zakresie doradztwa świadczonego na rzecz klientów niepełnosprawnych. Jednocześnie osoby niepełnosprawne muszą mieć zapewnione warunki lokalowe (w tym zniwelowane bariery architektoniczne) odpowiadające realizacji zasad poufności i dostępności do usług doradczych.

Bardzo ważnym elementem efektywnego prowadzenia poradnictwa zawodowego jest stworzenie i utrzymanie takiej współpracy pomiędzy doradcą a lekarzem, która będzie pozwalała na wzajemną współpracę w zakresie konsultacji lekarskich i psychologicznych prowadzących do medycznej i psychologicznej oceny możliwości podjęcia pracy w określonych zawodach.

Etap II - doskonalenie i przekwalifikowanie zawodowe, które dotyczy osób dorosłych. Można rozpatrywać etap ten w dwóch płaszczyznach działań:

szkolenia zawodowe, których celem jest przygotowanie osoby niepełnosprawnej do pracy poprzez nabycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Istotny jest tutaj fakt zdobycia zarówno wiedzy teoretycznej jak też nabycie konkretnych umiejętności zawodowych. Prawidłowo prowadzona rehabilitacja zawodowa w okresie szkolenia powinna zapewnić jednocześnie nabycie i utrwalenie mechanizmów dotyczących skutecznych zachowań pożądanych w środowisku pracy. Szkolenia odnosić się muszą także do możliwości awansu zawodowego osób niepełnosprawnych. A zatem należy pamiętać o możliwościach wynikających z zapisów ustawy dotyczących zapewnienia zwrotu kosztów poniesionych na szkolenia osób niepełnosprawnych przez pracodawców. Kierunek i zakres treściowy szkolenia powinien być poprzedzany konsultacją z doradcą zawodowym.

renty szkoleniowe dla osób szczególnie narażonych na choroby zawodowe i wypadki przy pracy, pobierające przez dłuższy okres świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy. Przy ścisłym udziale ZUS tę grupę osób należy kierować na szkolenia w zawodach konkurencyjnych dla otwartego rynku pracy, oczywiście z uwzględnieniem możliwości szkolenia osoby niepełnosprawnej ze względu na jej dotychczasowe doświadczenie zawodowe i posiadany poziom wykształcenia.

Etap III - zatrudnienie lub podjęcie samodzielnej działalności gospodarczej. Zatrudnienie osób niepełnosprawnych należy traktować jako jeden z najistotniejszych etapów rehabilitacji zawodowej. Dobór miejsca zatrudnienia koniecznie musi być dostosowany do stopnia uszkodzenia organizmu oraz przygotowania osoby niepełnosprawnej do pracy. Zatrudnienie może być realizowane zarówno w zwykłych zakładach pracy, czyli na tzw. otwartym rynku pracy jak też w zakładach pracy chronionej lub zakładach aktywności zawodowej. W krajach Unii Europejskiej istnieje tendencja do zatrudniania osób niepełnosprawnych w zwykłych zakładach pracy, zgodnie z zasadą zawodowej integracji oraz w zakładach aktywności zawodowej.

Etap IV - wspieranie pozostawania w zatrudnieniu, co dotyczy szczególnie początkowego okresu zatrudnienia mającego na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej procesu adaptacji zawodowej oraz przystosowanie się do wykonywania zadań zawodowych i funkcjonowania w nowym środowisku pracy, zarówno w jego sensie fizycznym jak i społecznym.

Pomimo ciągle rosnącej świadomości społecznej dotyczącej rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych nadal obserwuje się niejednokrotnie utrudnione wejście na rynek pracy zwłaszcza osób z upośledzeniem umysłowym i zaburzeniami psychicznymi. Rynek pracy dla osób niepełnosprawnych jest ciągle jeszcze kojarzony z miejscami pracy  w zakładach pracy chronionej. Szalenie istotne zatem, staje się przedsięwzięcie działań na rzecz wzrostu świadomości pracodawców z otwartego rynku pracy na temat rodzajów niepełnosprawności  i rzeczywistych ograniczeń zawodowych z nich wypływających. Zawsze jednak pewna grupa osób niepełnosprawnych będzie najlepiej funkcjonowała w zakładach aktywności zawodowej i zakładach pracy chronionej ze względu na rodzaj schorzeń warunkujących niepełnosprawność.

Osoby niepełnosprawne, w zależności od stopnia uszkodzenia organizmu i przygotowania do pracy, powinny być zatrudniane w zwykłych zakładach pracy, czyli na tzw. otwartym rynku, w zakładach pracy chronionej lub zakładach aktywności zawodowej.

Obecnie obserwuje się w Unii Europejskiej tendencję do zatrudniania osób niepełnosprawnych w zwykłych zakładach, zgodnie z zasadą zawodowej integracji.

1. Prowadzenie przez Powiatowy Urząd Pracy , pośrednictwa pracy i poradnictwa dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie i przekwalifikowanie.

2. Opracowanie i rozpowszechnienie ulotek i broszur informacyjnych dla pracodawców mogących zatrudniać osoby niepełnosprawne.

3. Włączenie organizacji pozarządowych w realizację zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

4. Promowanie wśród pracodawców zatrudniania osób niepełnosprawnych.

5. Doradztwo i pomoc osobom niepełnosprawnym podejmującym działalność gospodarczą i rolniczą w tym poprzez udzielanie pożyczek na rozpoczęcie takiej działalności

6. Realizacja programów celowych PFRON mających na celu aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych.

Realizacja tego celu operacyjnego będzie wykonaniem Uchwały Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997 roku Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, która gwarantuje osobom niepełnosprawnym  prawo do posiadania samorządnej reprezentacji środowiska oraz konsultowanie z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych. Będzie zatem realizacją art. 44b znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, który wymienia jako jedno z zadań powiatu powołanie powiatowej społecznej rady do spraw osób niepełnosprawnych , która jest organem opiniodawczo – doradczym przede wszystkim w kwestii:

1. inspirowania przedsięwzięć zmierzających do integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych i realizacji ich praw.

Cytowana ustawa w art.35a, ust.1, pkt 4 jako zadanie do realizacji wymienia również:

1. Rozwijanie współpracy z organizacjami pozarządowymi.

2. Wspieranie działań integrujących środowisko osób niepełnosprawnych.

3. Bieżące informowanie osób niepełnosprawnych o działaniach do nich kierowanych.

4. Wspieranie inicjatyw dotyczących osób niepełnosprawnych wnoszonych przez reprezentację środowiska.

Przedstawiony program ramowy ma na celu przybliżyć problem osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym oraz schematycznie określa pola działalności różnych podmiotów zajmujących się pomocą niepełnosprawnym oraz ich rodzinom.